Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o kinie z Islandii i Norwegii

Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o norweskiej i islandzkiej kinematografii (ale baliście się zapytać) zebrał Sebastian Jakub Konefał.

1. Filmy z Islandii i Norwegii bardzo często kpią z narodowych stereotypów, związanych m.in. z miłością ich mieszkańców do natury. Wśród najzabawniejszych przykładów warto wymienić norweską adaptację powieści Erlenda Loe pt. Białe szaleństwo (2009), nakręconą przez Rune Denstada Langlo, szyderczy długometrażowy debiut Ole Giævera i Marte Vold pt. Wbrew naturze (2014), a także islandzkie produkcje wykorzystujące konwencję kina drogi, takie jak Tak czy siak (2011) Hafsteinna Gunnara Sigurðssona.

2. Kino stało się dla obu krajów medium w dużym stopniu odpowiedzialnym za boom turystyczny, z którym zmagają się obecnie jego mieszkańcy. Islandię w ubiegłym roku odwiedziło ponad dwa miliony turystów. Nic zatem dziwnego, że w wielu filmach z tego kraju pojawiają się postacie pochodzące spoza wyspy, takie jak zagubieni w tamtejszym interiorze Francuzi (Zaraz wracam, 2008 i Efekt wody, 2016, reż. Sólveig Anspach), Japończycy (Zimny dreszcz, 1995, reż. Friðrik Þór Friðriksson) i obywatele Korei (Islandzka masakra harpunem wielorybniczym, 2009, reż. Júlíus Kemp). Z kolei spragnieni arktycznych doświadczeń wycieczkowicze m.in. z USA szturmują Lofoty i Spitsbergen, masowo wykupując wycieczki na wielkich okrętach. Paradoksalnie, norweską Północ rozsławiła podobno animowana Kraina lodu (2013) Chrisa Bucka i Jennifer Lee... nakręconaw USA.

3. Muzyka jest ważnym aspektem kultury nordyckiej. Stąd też w kinematografiach obu państw do pozycji kultowych należą między innymi rozśpiewane obrazy - islandzki Na topie (1982) Ágústa Guðmundssona, (o konkurujących ze sobą grupach muzycznych - jednej męskiej i drugiej żeńskiej) oraz norweski dokument Wyluzowani i szaleni (2001) Knuta Erika Jensena, o intrygującym męskim chórze. Obie produkcje okazały się na tyle popularne, że doczekały się nawet kontynuacji. Osobom zakochanym w bardziej współczesnych brzmieniach warto polecić zaś filmy o islandzkiej scenie muzycznej Mistrzowie wrzasku (2005) Ariego Magnússona oraz Podwórko (2010) Árniego Sveinssona. Autor tej drugiej produkcji zaprosił najciekawsze grupy z wyspy do wykonania serii mini-koncertów na jego patio.

4. Fanów talentu Jo Nesbø nie zdziwi zapewne fakt, że w Norwegii powstały produkcje nie tylko oparte na jego prozie (tj. Łowcy głów, 2011), lecz także inne filmy kryminalne, w tym znakomity pierwowzór Bezsenności (2002) Christophera Nolana, stworzony w roku 1997 przez Erika Skjoldbjærga. Natomiast informacja, że również Islandczycy mają ikoniczne postacie z powieści proceduralnej i policyjnej może wydać się już nieco bardziej "egzotyczna". Udaną ekranizację fabuły książki W bagnie Arnaldura Indriðasona, z cyklu o komisarzu Erlendurze Sveinssonie, nakręcił w 2006 roku Baltasar Kormákur. Innymi obrazami korzystającymi z konwencji kina kryminalnego są filmy należące do dylogii Borgríki (Państwo w państwie, 2011 i Krew Bohatera, 2014) Olafa Johannessona oraz oparta na tekście innego poczytnego pisarza z Islandii, Stefána Mániego, Zagrywka czarnego (2012), w reżyserii Óskara Thóra Axelssona.

Sebastian Jakub Konefał

***

Fundusze norweskie i EOG są formą bezzwrotnej pomocy finansowej przyznanej już po raz trzeci Polsce i innym państwom UE przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię. Środki dla Polski na w wysokości 809,3 mln euro będą przeznaczone na projekty w obszarach takich jak np. badania naukowe, edukacja, kultura, ochrona zdrowia, środowisko, sprawy wewnętrzne, przedsiębiorczość i innowacje, rozwój lokalny. Więcej informacji: www.eog.gov.pl.

---

---