Portugalczyk Pedro Costa, bohater nowohoryzontowej retrospektywy w 2018 roku, za swój nowy film Vitalina Varela, pokazywany w konkursie międzynarodowym MFF w Locarno (7 - 17 sierpnia 2019), otrzymał Złotego Lamparta (nagroda dla najlepszego filmu). Vitalina Varela została uhonorowana Srebrnym Lampartem, nagrodą dla najlepszej aktorki. Film otrzymał również Nagrodę Jury Ekumenicznego.
Srebrnego Lamparta za najlepszą reżyserię zdobył Francuz, Damien Manivel - za film Les enfants d'Isadora.
Srebrny Lampart - Nagroda Specjalna Jury - powędrował do rąk południowokoreańskiego reżysera, Parka Jung-buma za Height of the Wave.
Jedna z bohaterek Konia Forsy (Cavalo Dinheiro, 2014) powraca w najnowszym, poświęconym jej filmie Pedro Costy Vitalina Varela (2019).
Vitalina Varela całe życie spędziła na jednej z Wysp Zielonego Przylądka - Santiago, uprawiając ziemię. Jako młoda dziewczyna wyszła za mąż za swoją pierwszą miłość, chłopaka z rodzinnej wioski Figueira das Naus - Joaquima. Podobnie jak większość mężczyzn z dawnej portugalskiej kolonii Joaquim wyjechał do Lizbony w 1977 roku, szukając pracy na budowach. Vitalina podzieliła los większości kabowerdeńskich kobiet, czekając na męża i prawdziwe, szczęśliwe życie. Za pierwsze zarobione pieniądze Joaquim kupił skromny mieszkalny barak w dzielnicy Cova da Moura na obrzeżach Lizbony. W jednym z nielicznych listów obiecał żonie, że - jak tylko urządzi się w nowym miejscu - zabierze ją do siebie. Vitalina na swój bilet lotniczy czekała 25 lat. W tym czasie mąż odwiedził ją dwukrotnie, urodziła mu dwójkę dzieci - dziewczynkę i chłopca, którego nigdy nie poznał, potem słuch po nim zaginął. Plotka głosi, że popadł w kłopoty, że dźgnął kogoś nożem, stracił pracę i przyjaciół, nie odpowiadał na pukanie do drzwi. Zmarł 23 czerwca 2013 roku, został pochowany 27 czerwca, Vitalina dotarła do jego domu 30 czerwca, spóźniła się na pogrzeb. Nie znała nikogo w dzielnicy, nikt się nią nie zajął, wszyscy spoglądali podejrzliwie. Spędziła niezliczone dni i noce zamknięta w domu zmarłego męża. Po kilku miesiącach udało jej się znaleźć pracę sprzątaczki, jednak bogaci ludzie zwolnili ją bez wypłaty, zaczęła sprzątać w dużym centrum handlowym. Pewnego dnia do jej drzwi zapukał Pedro Costa, szukając domu odpowiedniego do nakręcenia kilku scen do Konia Forsy. I tak zaczęła się ta historia.
Pedro Costa: (...) z czasem Vitalina stała się postacią w Koniu Forsie. Bardzo ważną. Wniosła do niego wiele dobrych rzeczy, dała filmowi nowy balans. Była zawsze "dostępna" w bardzo wielkoduszny sposób. Chyba polubiła tę pracę, a przede wszystkim - chyba mi zaufała. (...) Zaproponowałem, że mogę jej płacić małą pensję za udział w filmie i dzięki temu będzie miała umowę, będzie mogła starać się o legalny pobyt. Dziś ma już kartę pobytu, ubezpieczenie, wszystkie niezbędne papiery. Od dnia, w którym zobaczyłem ją w drzwiach, chciałem zrobić coś, co byłoby poświęcone całkowicie jej, czy też coś z nią, i właśnie teraz to robimy, opowiadając o jej życiu po przyjeździe do Lizbony, o nieżyjącym mężu, o pogrzebie, na który się spóźniła, o bólu i niepokoju, jakich doznała w życiu. Dialogi i sceny piszemy razem, ona daje mi wskazówki, jak zorganizować jej opowieść. Film nosi jej imię, więc to dosyć oczywiste. (Pedro Costa: Nienapisana historia)
Vitalina Varela w programie MFF w Locarno
więcej o filmie (Optec Filmes)
Pedro Costa
Urodził się w Lizbonie w 1959 roku. Porzucił historię na rzecz studiów w Lizbońskiej Szkole Filmowej pod okiem poety i reżysera António Reisa. Jego pełnometrażowy debiut Krew (O Sangue) miał premierę na MFF w Wenecji w 1989 roku. Kolejny film Dom z lawy (Casa de Lava), zrealizowany na wyspie Fogo w archipelagu Wysp Zielonego Przylądka, był pokazywany w Cannes w 1994 roku. Następnie nakręcił m.in. Kości (Ossos), W pokoju Wandy (No Quarto da Vanda), Gdzie spoczywa twój uśmiech? (Où gît votre sourire enfoui?) o twórczości Danièle Huillet i Jean-Marie Strauba. Obok Manoela de Oliveiry, Akiego Kaurismäkiego i Víctora Erice'a wyreżyserował jedną z części nowelowego Centro Histórico pod tytułem Słodki egzorcysta (Sweet Exorcist). Jego prace były prezentowane w galeriach i muzeach na całym świecie. W 2014 roku za Konia Forsę (Cavalo Dinheiro) otrzymał tytuł najlepszego reżysera na MFF w Locarno.
Filmy Pedro Costy w programie 18. MFF Nowe Horyzonty
Pedro Costa na Forum Nowych Horyzontów
Filmografia
1987 Cartas a Julia (short)
1990 Krew / O Sangue / Blood
1994 Dom z lawy / Casa de Lava / Down to Earth
1997 Kości / Ossos / Bones
2000 W pokoju Wandy / No Quarto da Vanda / In Vanda's Room
2001 Danièle Huillet, Jean-Marie Straub, cinéastes (odcinek Cinéastes, de notre temps, TV serie)
2002 Gdzie spoczywa twój uśmiech? / Onde Jaz o Teu Sorriso? / Où gît votre sourire enfoui? / Where Does Your Hidden Smile Lie?
2003 6 bagatelas (short)
2006 Pochód młodości / Juventude Em Marcha / Colossal Youth
2007 Tarrafal (short in O Estado do Mundo / The State of the World)
2007 Łowcy królików / The Rabbit Hunters (short in Memories, Jeonju Digital Project)
2009 Ne change rien
2010 O Nosso Homem / Our Man (short)
2012 Słodki egzorcysta / Sweet Exorcist / Lamento da Vida Jovem (short in Centro Histórico)
2014 Koń Forsa / Cavalo Dinheiro / Horse Money
2019 Vitalina Varela