Kino chasydek: wykład Marlyn Vinig

Żydowska ultraortodoksyjna społeczność w Izraelu różni się od tego, co widać na pierwszy rzut oka z zewnątrz. W ostatnich latach przechodzi ona liczne zmiany - jedną z nich jest rozwój ultraortodoksyjnego kina. Marlyn Vinig, badaczka tego rodzaju kina, autorka bestsellera Haredi Cinema i jedyna krytyczka filmowa zajmująca się kinem Haredi w Izraelu oraz za granicą, daje nam możliwość wglądu w ten egzotyczny i fascynujący odłam kinematografii. Vinig sama jest ultraortodoksyjną kobietą, żoną członka Jesziwy i matką siódemki dzieci, mieszkającą w Jerozolimie. Od wielu lat bada świat kina Haredi. Jej badania skupiają się na dwóch głównych aspektach: definicji gatunku "ultraortodoksyjnego" oraz definicji samego zjawiska. Aż do publikacji jej książki w 2011 roku samo użycie słowa "kino" było nie na miejscu w ultraortodoksyjnej społeczności, a połączenie słów "kino ultraortodoksyjne" stanowiło oksymoron, jego przytoczenie mogło wywołać nawet wrogość. Dzieła filmowe nie były zdefiniowane jako gatunek; zamiast tego używano nazw alternatywnych: "pokaz audiowizualny", "prezentacja", "sfotografowany dramat", podczas gdy stosowanie definicji "kina" uznawano za odważne.

W pierwszym dwudziestoleciu XXI w. rozwój ultraortodoksyjnego kina kobiecego przyspieszył, a obecnie młody przemysł filmowy wręcz kwitnie. Cala branża, założona i kierowana przez kobiety, od początku istnienia aż do dziś jest skierowana jedynie do żeńskiej części widowni. Filmy są dystrybuowana w dwóch językach: hebrajskim i jidysz, w Izraelu oraz pośród kobiet ze wspólnot ultraortodoksyjnych na całym świecie: w Boro Park, Rosji, Antwerpii, Londynie, Budapeszcie, Brazylii i innych - czyniąc je światowym fenomenem.

Koszerne filmy dla dziewczyn i kobiet muszą przestrzegać zaleceń żydowskiego prawa i podlegają nadzorowi ze strony rabinów. Przedstawiane historie zajmują się sprawami rodzinnymi i skupiają na kobietach: matkach i córkach, siostrach, babkach i wnuczkach, na kobiecej przyjaźni i in. Zazwyczaj brakuje tu postaci mężczyzny. Bez figury ojca, postać matki staje się ważniejsza. Jednak bez wątpienia najważniejszym bohaterem tych filmów jest B-g. Ścisłe reguły i ograniczenia, na które trafiają filmowcy Haredi tworzą niezwykle ciekawą przestrzeń, która rozwija kreatywność kobiet-reżyserek. To oddolny ruch, wzmacniający siłę kobiet w tych blisko związanych społecznościach, a wykład Marlyn Vinig otwiera okno na nikomu nieznany świat.