Wspomnienia z Żółtego Domu
Nagrodzony Srebrnym Lwem w Wenecji film, w którym narodził się João de Deus: grany przez samego reżysera fetyszysta, lekkoduch, domorosły filozof i bon vivant. Mieszkaniec taniego pokoju w tytułowym pensjonacie, który spędza dni na włóczęgach po barach, miejskich zaułkach i hotelach na godziny, szukając zabawy i towarzystwa młodych dziewcząt. Przyjąwszy imię patrona rybaków, chorych psychicznie i prostytutek, João wybiera sferę profanum, która jest przestrzenią wolności osobistej i artystycznej prowokacji. Wspomnienia... są doskonałym wprowadzeniem w styl Monteiro, który w swoim erudycyjnym kinie płynnie łączył nie tylko rozmaite dziedziny sztuki, ale też niskie z wysokim, pozwalając chociażby, by sprośnym fantazjom bohatera (pałającego seksualnym pożądaniem do córki właścicielki domu) towarzyszyła muzyka Franza Schuberta. Tytułowy budynek zbudowany został z wielu odniesień: choćby do słynnego obrazu van Gogha, który mieszkał i tworzył w podobnym "żółtym domu" rządzonym przez surową właścicielkę. "Żółtymi domami" zwykło się też określać szpitale psychiatryczne, a João ma przecież w sobie wiele z wariata - przynajmniej w oczach społeczeństwa, którego zasady z takim wdziękiem kwestionuje.
nagrody
MFF w Wenecji 1989 - Srebrny Lew
João César Monteiro
(1939-2003) Jeden z najoryginalniejszych i zarazem najmniej znanych twórców europejskiego kina, reżyser, aktor, krytyk, pisarz i poeta. Absolwent London Film School, którego twórczości nie sposób jednak przypisać do żadnej ze szkół filmowych. Jego osobne, erudycyjne, ekscentryczne, a czasem uchodzące za kontrowersyjne filmy czerpią z poezji, filozofii, teatru i malarstwa. Jeśli szukać w nich kinowych inspiracji, to niewątpliwie jedną z kluczowych dla Monteiro postaci jest Buster Keaton. Wychowany w czasach dyktatury Salazara Portugalczyk ostrze swoich podszytych czarnym humorem opowieści wymierzył w stróżów publicznej moralności: kościół, państwo, rodzinę. W swoich pierwszych filmach poddawał analizie narodowe mity założycielskie, by później stworzyć na ekranie postać świętego profana, João de Deusa, który zawdzięcza swoje imię patronowi prostytutek, rybaków i chorych psychicznie. De Deus ucieleśnia na ekranie - jak pisał o nim Haden Guest - przenikające twórczość Portugalczyka sprzeczności: ascetyczny dandyzm, religijną perwersję, zmysł komicznej tragedii, rodzaj slapstickowego fatalizmu.
Wybrana filmografia
1969 Sophia de Mello Breyner Andresen (dokument)
1975 Que Farei eu com Esta Espada? / What Shall I do with This Sword? (dokument)
1978 Veredas / Paths
1981 Silvestre
1986 Kwiat morza / À Flor do Mar / Hovering Over the Water
1989 Wspomnienia z Żółtego Domu / Recordações da Casa Amarela / Recollections of the Yellow House
1992 Ostatnie zanurzenie / O Último Mergulho / The Last Dive
1995 Komedia Deusa / A Comédia de Deus / God's Comedy
1997 Biodra Johna Wayne'a / Le Bassin du J.W. / The Hips of J.W.
1998 Śluby Deusa / As Bodas de Deus / God's Wedding
2000 Królewna Śnieżka / Branca de Neve / Snow White
2003 Odejścia i powroty / Vai e Vem / Come and Go